Theo chuyên gia Gorjan Nikolik của Rabobank, quyết định nâng mức thuế đối với cá rô phi nhập khẩu từ Trung Quốc từ 25% lên 45%, kết hợp áp thuế 25% đối với hàng hóa từ Canada, sẽ gây ra tác động tiêu cực đáng kể đối với chuỗi cung ứng thủy sản. Tình hình […]
Theo chuyên gia Gorjan Nikolik của Rabobank, quyết định nâng mức thuế đối với cá rô phi nhập khẩu từ Trung Quốc từ 25% lên 45%, kết hợp áp thuế 25% đối với hàng hóa từ Canada, sẽ gây ra tác động tiêu cực đáng kể đối với chuỗi cung ứng thủy sản. Tình hình có thể nghiêm trọng hơn nếu Mỹ triển khai thêm các khoản phí cảng đối với các tàu do Trung Quốc đóng và vận hành. Điều này không chỉ làm gia tăng chi phí nhập khẩu mà còn có nguy cơ gián đoạn nguồn cung các mặt hàng thủy sản phổ biến trên thị trường Mỹ.
Thị trường rô phi chao đảo
Mức thuế mới 45% đối với cá rô phi đông lạnh nhập khẩu từ Trung Quốc, chiếm tới 82% trong tổng số 209 triệu bảng nhập khẩu vào Mỹ năm ngoái, chắc chắn sẽ gây ra cú sốc lớn cho giá cả và nhu cầu tiêu dùng tại thị trường này. Trước quy mô nhập khẩu khổng lồ như vậy, câu hỏi đặt ra là liệu các quốc gia xuất khẩu khác có thể lấp đầy khoảng trống này, và nếu có, thì mất bao lâu?
Indonesia đã hưởng lợi khi xuất khẩu cá rô phi sang Mỹ tăng 22% trong năm qua. Tuy nhiên, theo ông Nikolik, sản lượng của Indonesia chỉ bằng một phần mười so với Trung Quốc. Trong khi đó, Việt Nam có thể bù đắp phần nào bằng cá tra – từng ghi nhận mức tăng 36% về lượng nhập khẩu khi Mỹ áp thuế 20% lên cá rô phi. Dù vậy, vị chuyên gia cảnh báo rằng, với thặng dư thương mại lên tới 123 tỷ USD với Mỹ, Việt Nam có thể trở thành mục tiêu tiếp theo của các biện pháp thuế quan nghiêm ngặt hơn.
“Nếu cá rô phi Trung Quốc và cá tra Việt Nam đều bị áp thuế, toàn bộ phân khúc cá nước ngọt trên thị trường Mỹ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng”, ông Nikolik nhận định. Do thiếu nguồn thay thế đủ lớn để bù đắp nguồn cung sụt giảm, dự báo người tiêu dùng Mỹ sẽ phải chuyển sang các loại thủy sản khác ngoài cá rô phi, hoặc lựa chọn những nguồn protein động vật giá rẻ hơn như thịt gia cầm.
Thị trường thủy sản Mỹ hiện vẫn phần nào được bảo vệ nhờ chiến thắng của ông Trump hồi tháng 11 và chính sách ưu tiên đánh thuế hàng nhập khẩu. Điều này đã thúc đẩy các nhà nhập khẩu tăng mạnh lượng mua fillet cá rô phi đông lạnh – tăng 30% từ tháng 11 đến tháng 12, và tăng 51% so với cùng kỳ năm trước.
Nói về giải pháp lâu dài cho vấn đề trên, ông Gorjan Nikolik cho rằng, Brazil, Ấn Độ và Indonesia có thể trở thành nguồn cung ổn định nếu tiếp tục tránh được mức thuế cao từ Mỹ – điều hoàn toàn khả thi vì các nước này được xem là đồng minh chiến lược của Washington. Tuy nhiên, hiện tại, lượng cá tra và cá rô phi họ xuất khẩu sang Mỹ vẫn còn thấp và cần thêm thời gian để phát triển ngành công nghiệp xuất khẩu đủ lớn. Hiện, ngành nuôi cá rô phi nội địa tại Mỹ quy mô hẹp, chỉ phục vụ thị trường cá tươi sống và chưa mở rộng do chi phí nuôi ở Trung Quốc rẻ hơn.
Cá hồi “bế tắc”, tôm đón cơ hội
Ngành nuôi cá hồi của Canada sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu Trump áp mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada. Theo Nikolik, Canada cung cấp 144 triệu bảng trong tổng số 283 triệu bảng cá hồi tươi nguyên con mà Mỹ nhập khẩu trong năm 2024. Ông nhận định, nếu mức thuế này được áp dụng vào tháng 4, các quốc gia sản xuất cá hồi khác sẽ gặp khó khăn trong việc lấp đầy khoảng trống do nguồn cung cá hồi không linh hoạt, bởi quy trình nuôi kéo dài hai năm, năng lực sản xuất hạn chế và việc vận chuyển cá tươi bằng đường hàng không tốn kém, đặc biệt đối với cá nguyên con chưa chế biến.
“Rất khó để các quốc gia khác đẩy mạnh xuất khẩu cá hồi tươi sang Mỹ trong ngắn hạn. Mặc dù họ có thể thực hiện một số điều chỉnh nhỏ, nhưng vì cá hồi chủ yếu được vận chuyển bằng máy bay, Canada vẫn không có đối thủ. Giá sẽ phải tăng đáng kể trước khi các quốc gia như Chile, Scotland, Na Uy, Iceland và Quần đảo Faroe có thể gia tăng xuất khẩu sang Mỹ.
Trong khi các nhà xuất khẩu tôm nhắm đến thị trường Mỹ đã phải chịu ảnh hưởng từ sức mạnh vận động hành lang của ngành tôm đánh bắt tự nhiên tại Mỹ, họ có khả năng sẽ ít bị ảnh hưởng hơn khi đối mặt với đợt thuế mới”, vị chuyên gia phân tích.
Tôm là thủy sản được tiêu thụ nhiều nhất tại Mỹ và có lượng nhập khẩu lớn nhất. Hai quốc gia xuất khẩu chính là Ấn Độ và Ecuador có ít thặng dư thương mại với Mỹ, do đó ít có khả năng bị ảnh hưởng bởi thuế, ít nhất là theo tiêu chí này. Ấn Độ, nhà cung cấp tôm lớn nhất cho Mỹ, còn là đồng minh chiến lược quan trọng của Mỹ ở châu Á. Với nguồn cung tôm linh hoạt, ngay cả khi một số nhà sản xuất như Việt Nam bị đánh thuế, các quốc gia khác vẫn có thể dễ dàng lấp đầy khoảng trống cung ứng. Sau nhiều năm chịu các mức thuế đối kháng và chống bán phá giá, hiện tôm có vẻ là loài ít bị ảnh hưởng nhất.
Chi phí vận chuyển tăng
Mặc thuế của Mỹ có thể làm hỗn loạn thị trường thủy sản, nhưng một viễn cảnh khác, thậm chí còn nguy hiểm hơn đối với thương mại toàn cầu và địa chính trị, đang ngày càng đến gần. Theo ông Michael Every, chuyên gia kinh tế vĩ mô, trong một nghiên cứu gần đây, những đề xuất cực đoan từ Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) về việc áp dụng phí qua cảng đối với các tàu Trung Quốc đã gây sốc cho ngành hàng hải toàn cầu. Vào tháng 2, USTR đã đề xuất thu phí lên tới 1,5 triệu USD đối với các tàu do Trung Quốc đóng khi đi vào các cảng của Mỹ.
Hội đồng Vận tải biển thế giới cảnh báo: 98% tàu cập cảng Mỹ có thể bị ảnh hưởng bởi các đề xuất của USTR, kéo theo ngu cơ xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu. Các nhà hoạch định chính sách cần xem xét lại những đề xuất này và tìm kiếm giải pháp thay thế để hỗ trợ các ngành công nghiệp Mỹ.
Hiệp hội các nhà sản xuất Mỹ đã lên tiếng ủng hộ cả hai đề xuất về phí cảng cũng như các hạn chế liên quan đến việc hàng xuất khẩu phải sử dụng tàu đóng của Mỹ. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo phí vào cảng có thể gây gánh nặng quá lớn cho các nhà sản xuất Mỹ. Hiệp hội cho biết, các khoản phí sẽ làm giảm khả năng cung cấp năng lực vận chuyển cần thiết tại các cảng Mỹ, tăng áp lực lên cơ sở hạ tầng trong nước và làm tăng chi phí có thể khiến hàng hóa xuất khẩu của Mỹ kém cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.
Vũ Đức (Theo Seafoodnews & Thefishsite)
Nguồn: thuysanvietnam.com.vn
